YARGITAY KARARLARINA GÖRE HAKSIZ TAHRİK İNİDİRİMİ GEREKTİREN 10 DURUM

HAKSIZ TAHRİK İNDİRİMİ NEDİR?

Haksız tahrik indirimi, Türk Ceza Kanunu’nun 29. maddesi uyarınca, suç işleyen kişinin haksız bir fiil nedeniyle öfke veya şiddetli elem altında hareket etmesi durumunda cezada indirim yapılmasını sağlayan bir hükümdür.

Haksız Tahrik Şartları

1. Haksız Fiil: Hukuka aykırı bir davranış olmalıdır.
2. Duygusal Tepki: Failde şiddetli elem veya öfke oluşmalıdır.
3. Nedensellik: Suç, doğrudan tahrikin etkisiyle işlenmiş olmalıdır.

Bu indirim özellikle kasten yaralama ve öldürme suçlarında uygulanır. Ceza indirimi, olayın niteliğine göre dörtte birden dörtte üçe kadar değişir.

Aile Bireylerinin Yaralanması

‘’…İdris’in çocukları olan sanık … ile …’i arayıp kendisinin dövüldüğünü bildirmesi üzerine sanığın yanında kardeşi … olduğu halde araçla babasına ait iş yerine gitmek için yolda seyrederken katılan …’in içinde bulunduğu araçla karşılaştıkları tarafların araçtan indikleri ve sanığın elinde bıçak olduğu halde katılan’a ” benim babama vuracak adamın anasını avradını sinkaf ederim ,…’a yaşatmam” şeklinde gerçekleşen eyleminde babasının yaralanmasının getirdiği hiddetin etkisi altında atılı suçu işlediğinin anlaşılması karşısında…’’ (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2016/4686 E. 2016/7284 K.)

Aldatılmak Veya Sadakat Yükümlülüğünün İhlali

“…Maktul …’ın, başkasıyla resmî nikâhlı evli olduğunu bildiği … ile rızaya dayalı da olsa cinsel ilişkiye girmesinin, evlilik birliği içerisinde eşine karşı sadakat yükümlülüğü bulunan …’in bu yükümlülüğe aykırı hareket etmesine neden olması, maktulün eve …’in rızasıyla girmesine rağmen …’nın bu duruma rızasının bulunmaması nedeniyle maktulün …’ya yönelik konut dokunulmazlığını ihlal suçunu işlemesi ve sabaha karşı evine dönen …’nın maktul ile …’i cinsel ilişkiye girdikleri sırada görmesi karşısında, maktulün haksız fiil ve suç teşkil eden eylemlerinin, …’in eşi … yönünden haksız tahrik nedeni olduğu hususunda herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır…’’ (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2017/906 E. 2020/64 K.)

Taklit Sosyal Medya Hesabı

‘’…Suç tarihinden önce bir süre arkadaşlık yapan sanıklardan … ile mağdurun, beraberlikleri sırasında çekilmiş fotoğrafları kullanarak sanık … adına Facebook’ta hesap açmak suretiyle sanığın ağzından “ ben evliyim ama halen ona aşığım” gibi bazı sözler yazması  nedeniyle, sanıkların sözü edilen haksız fiilin meydana getirdiği hiddet veya şiddetli elemin etkisi altında atılı suçu işledikleri ve sanıklar hakkında nitelikli yağma suçundan verilen mahkûmiyet hükmünden TCK’nın 29/1. maddesi uyarınca indirim yapılması gerektiği…’’ (6. Ceza Dairesi 2021/8385 E. 2022/2237 K.)

Miras Payı Olan Evde Kardeşin Oturması

‘’… Sanığın babasından miras kalan müşterek hisseli evde paylaşım olmadığından kendi rızası bulunmadığı halde kardeşinin oturmaya başlaması, ancak kendisinin de hakkının bulunması nedeniyle o sırada evin önünde gördüğü kardeşinin gelinine yönelik olarak elindeki baltayı göstererek “5 gün içinde bu evi boşaltmazsanız hepinizi keseceğim” dediği olayda, haksız bir fiilin meydana getirdiği hiddet ve şiddetli elemin etkisi altında suç işlediği anlaşılan sanık hakkında, haksız tahrik hükmünün uygulanması gerektiği…’’ (Yargıtay 4. Ceza Dairesi 2013/15842 E. 2015/29090 K.)

Birden Fazla Kişi Tarafından Darp Edilmek

‘’…sanığın olaydan bir süre önce maç izlediği lokalde hesap ödeme meselesi yüzünden çıkan tartışma sonucunda mağdurun da aralarında bulunduğu kalabalık bir grup tarafından darp edilmesinin verdiği hiddet ve elem nedeniyle mağdura yönelik atılı suçu işlediğinin anlaşılması karşısında, kalabalık bir grup tarafından gerçekleştirme şeklindeki haksız tahrikin ağırlığı…’’ (Yargıtay 14. Ceza Dairesi 2012/3804 E. 2014/7321 K.)

Ailelerin Husumetli Olması

‘’…Sanıkların mensup olduğu … ailesi ile maktulün mensup olduğu … ailesi arasında husumet bulunduğu, sanıkların kardeşi …’ın maktulün abisinin yaralaması üzerine maktulün ve akrabalarının da sanıkların babasını, kardeşleri …’ı ve sanık …’i yaraladıkları, taraflar arasındaki husumetin olay tarihine kadar artarak devam ettiği, olay tarihinde de sanıklar … ve …’ın yardımıyla sanık …’in maktulü öldürdüğü olayda, maktul …’in sanıkların babasını ve kardeşini yaralaması, aileler arasındaki husumetten dolayı karşılıklı eylemlerde bulunmaları, sanıkların ilk haksız hareketin maktülden kaynaklandığına ilişkin savunmalarının aksinin ispatlanamaması karşısında “kuşkudan sanık yararlanır” ilkesi uyarınca sanıklar yararına asgari düzeyde indirim yapılmak suretiyle haksız tahrik hükümlerinin uygulanması gerektiği kabul edilmelidir…’’ (Ceza Genel Kurulu 2015/848 E. 2016/105 K.)

Hırsızlıkla Suçlanmak

‘’…duyduğu hiddet nedeniyle katılan …’ı ele geçirdiği bıçak ile yaraladığını beyan ettiği… babama Uğur nerede dedim, baba bana ‘Uğur etrafı kurcalıyar, güvercinlerden birini koynuna sokarken gördüm, ne yapıyorsun sen dediğimde, hemen kuşu dışarı attı ve çıkıp gitti.’ dedi. O sırada giriş kapısı tekrar çaldı, ben kapıyı açtım, Uğur geldi, … babama hitaben; ‘Sen beni hırsız mı tutuyorsun?’ şeklinde konuştuğunu duydum.” şeklindeki beyanları ile … sanık hakkında kurulan hükümde, katılan tarafından sanığa yöneltilen ve haksız tahrik teşkil eden eylemin haksızlık içeriği de gözetilerek 5237 sayılı Kanun’un 29 uncu maddesinin birinci fıkrası gereği makul bir oranda haksız tahrik indirimi uygulanması gerektiğinin gözetilmemesi hukuka aykırı bulunmuştur…’’ (Yargıtay 1. Ceza Dairesi 2022/2090 E. 2022/3397 K.)

Alaylı Konuşulup, Hakaret Edilmesi

‘’…Özlem’le ben beraberim, artık arama, sorma, numarasını telefonundan sil, sen kimsin ki Özlem’le birlikte olacaksın, sen Özlem’e değil kendine bak, silmezsen ananı avradını sinkaf ederim” dediği, bunun üzerine  sanığın üzerinde bulunan bıçağı çıkararak mağdura doğru bir kaç kez salladığı anlaşılmaktadır.

Mağdurun olay günü, kendisine telefonda soru soran sanığa sinkaflı şekilde küfür ederek ters bir şekilde cevap vermesi, sonrasında yanına gelen sanıkla alaycı bir şekilde konuşup sinkaflı küfürlerine devam etmesi, sanık lehine haksız tahrik hükümlerinin uygulanmasını gerektiren haksız bir davranış olup…’’ (Ceza Genel Kurulu 2013/1-527 E. 2013/393 K.)

Akrabanın Taciz Edilmesi

‘’… Sanıklardan Mehmet’in eşi, Şevket’in kardeşi ve Murat’ın ise yengesi olan Fatma Yıldırmer’in onlara mağdur tarafından sürekli olarak telefonla aranılıp taciz edildiğini söylemesi üzerine her üç sanığın da plan yaparak Fatma ile buluşmasını sağladıkları mağduru yakalayıp zorla araca bindirerek şehrin 6 km dışarısına götürdükleri ve bir süre darp ettikleri mağduru bırakarak oradan ayrıldıkları şeklinde sübut bulan olayda sanıkların üzerlerine atılı eylemleri Fatma’nın taciz edilmesinin meydana getirdiği hiddet ve şiddetli elemin etkisi altında işlediklerinin anlaşılması karşısında, sanıklar hakkında TCK.nın 29. maddesindeki haksız tahrik hükümlerinin uygulanması gerektiği…’’ (Yargıtay 14. Ceza Dairesi 2011/14760 E. 2013/656 K.)

”Karını Elinden Alacağım” Şeklinde Söylemler

‘’…Maktulün, sanığın eski eşi katılan … ile evlilik birliğinin devam ettiği sırada….’le ilişki yaşamaya başladığı, bu durumun ortaya çıkması üzerine sanık ve katılan …’in boşandıkları, katılan …’in, boşanmalarını takip eden iki yıl boyunca ilişkisini sürdürdüğü maktülle evlendiği, olay günü ilçe merkezindeki kahvehanede, maktülün sanığa hitaben “karını aldım, diğer karını da alacağım’’ şeklinde sözler sarf etmesi üzerine, sanığın yakın mesafeden 54 el ateş ederek maktulü öldürdüğü olayda; sanık hakkında TCK’nun 29. maddesi uyarınca asgari orandan uzaklaşılmak suretiyle haksız tahrik indirimi yapılması doğru bir uygulama…’’ (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2015/682 E. 2016/408 K.)

---

Yargıtay’ın Haksız Bir Fiil Olarak Kabul Etmediği Durumlara Örnekler

Borcun Ödenmemesi

‘’…ödeme gücü bulunduğu halde sırf kendi menfaati yahut alacaklıyı zor durumda bırakmak için borcun keyfi biçimde ödenmemesi, alacaklıdan mal kaçırılması, gerçeğe aykırı beyan veya vaatlerde bulunulması, borcun istenmesi sırasında alaya alma, gibi davranışların haksız tahriki oluşturan bir fiil olarak kabulü mümkündür. Borcu ödememe tek başına özel hukuktan kaynaklanan bir uyuşmazlık olup, ceza hukuku anlamında haksız tahrik oluşturacak bir haksız eylem değildir. Salt borcu ödeyememenin haksız tahrik oluşturan haksız bir fiil olarak kabulü mümkün değildir. Borcu inkar etmeyen ancak ödemek istediğini söyleyen müştekinin sanığa yönelik tahrik oluşturabilecek bir davranışının bulunmadığı anlaşıldığından sanık yönünden haksız tahrik hükümlerinin uygulanma şartları gerçekleşmemiştir…’’ (Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2016/6000 E. 2018/3079 K.)

‘’…sanık …’nin, kardeşi olan mağdurdan alacağı bulunduğunu ve bu alacağın mağdur tarafından ödenmediğini savunmasına karşın mağdurun bu durumu doğrulamaması, savunma makamı tarafından alacağın kaynağına ilişkin herhangi bir belge veya bilginin dosyaya sunulmaması, söz konusu alacağın sanığı oyalama maksatlı vaadlerde bulunularak, her türlü hukuki çabaya rağmen uzun süredir ödenmediğine dair bir bilgiye rastlanılmaması ve sanıklar tarafından salt borç ilişkisine dayanılarak bu eylemin gerçekleştirildiğine dair savunmanın tek başına haksız tahrikin uygulanmasına olanak sağlamayacağı…’’ (Yargıtay 14. Ceza Dairesi 2018/6721 E. 2018/6399 K.)

”Köpek Gibi Yüzüyorsun” Şeklinde Söylemler

‘’…Katılanın sanığın baldızının oğlu olduğu, bir hafta kadar önce ailece denize gittikleri, katılanın yüzme şeklini beğendiği sanığa, herhangi bir hakaret kastı taşımaksızın; “köpek stili yüzüyorsun” dediği, bu sözleri yanlış anlayan ve kendisine köpek denildiğini düşünen sanığın… literatürde “köpekleme yüzme stili” olarak da bilinen, başın dışarıda tutulup, su içerisinde koşmaya benzeyen ve zor öğrenilen bir yüzme şekli olan “köpek stili yüzüyorsun” biçimindeki sözlerin hakaret vasfı içermediği gibi, kişilerin onur, şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte de olmadığı… kasten yaralama eylemini, katılanın söylediği sözlerin, dolayısıyla katılandan kaynaklanan haksız fiilin meydana getirdiği hiddet ya da şiddetli elemin etkisi altında kalarak gerçekleştirdiğini kabule imkân bulunmamaktadır…’’ (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2014/436 E. 2016/134 K.)

Ahlaki Veya Geleneksel Açıdan Evlilik Dışı İlişki

‘’…Medeni Kanun’un 161/1. maddesinde eşler arasında bir boşanma nedeni sayılan evlilik dışı cinsel ilişkinin, yine aynı Kanun’un 185/3. maddesinde düzenlenen sadakat yükümlülüğüne aykırılık oluşturacağı sabit olmakla birlikte, ahlaki veya geleneksel açıdan kabul edilemeyecek bu durumun eşler dışındaki diğer aile bireyleri açısından haksızlık teşkil ettiğinin kabulü mümkün bulunmamaktadır… (Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2017/906 E. 2020/64 K.)

Telefonun Yüze Kapatılması

‘’…Sanık ile müşteki arasında yapılan telefon görüşmesi sırasında sanığın ölüm tehdidi içeren söz söylediği ileri sürülmüş ise de, müştekinin bu iddiasını doğrulayan kesin ve inandırıcı delil bulunmadığı anlaşılmıştır. Sanığın telefonu yüzüne kapatan müştekiyle yarım kalan konuşmasını sürdürmek amacıyla müştekiyi peş peşe aradığı, müştekinin cevap vermemesi nedeniyle 27 cevapsız çağrısının olduğu, aramalarına cevap alamaması üzerine hakaret içeren mesajları gönderdiği anlaşılmıştır…katılan tarafından haksız şekilde tazminat ödenmemesi veya alınan boş senedin iade edilmemesi iddialarının yargılamayı gerektirdiği ve yine sanık tarafından bu nedenlerle aranan katılanın, telefonu sanığın yüzüne kapatmasının haksız fiil oluşturmayacağının kabul edilmesi…’’ (Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2017/442 E. 2017/6554 K.)

Karşılıklı Hakaret

‘’…mahkemece hakaret suçundan mahkum edilen sanığın, eylemini, haksız tahrik altında işlediğinin kabulüyle, cezasından TCK’nın 29/1.maddesi uyarınca 1/4 oranında indirim yapıldığı ve neticeten 1.100 TL adli para cezasıyla cezalandırıldığı görülmektedir. Ancak yapılan haksız tahrik uygulamasında, hakaret suçuna ilişkin özel hüküm olan ve daha lehe düzenlemeler içeren TCK’nın 129. maddesi yerine, aynı Kanunun genel tahrike dair 29. maddesinin uygulanması, hukuka uygun görülmemiştir…’’ (Yargıtay 18. Ceza Dairesi 2020/416 E. 2020/7393 K.)

”Korkak” Şeklinde Söylemlerde Bulunulması

Sonuç

Haksız tahrik olarak nitelendirebileceğimiz fiiller kanunda sayılmadığından, yukarıda verilen örnekleri çoğaltmak mümkündür. Ayrıca her kişinin veya olayın özelliğine göre bir haksız tahrik değerlendirmesi yapılmaktadır.

Haksız tahrik uygulandığında, cezaların önemli derece değişmesine sebep olacak hukuki durumunuz için ceza avukatından hukuki destek almanızı öneririz.

---

Diğer yazılarımız için tıklayınız; https://aykuthukuk.com/category/blog

---

Bizimle iletişime geçmek için:

İletişim