Hakaret Suçunda Önödeme ve Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı
İçindekiler
1) Giriş
9. Yargı Paketi adı ile de bilinen 7/11/2024 tarihli ve 7531 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 32722 sayılı 32722 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 7531 sayılı Kanunla birlikte; hakaret suçunun 14/11/2024 tarihinden sonra sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde önödeme şartı uygulanmaya başlanmıştır. Ancak 14/11/2024 tarihinde önce soruşturma veya kovuşturma evresinde bulunan dosyalar bakımından uzlaştırma hükümleri uygulanmaya devam ediyordu.
Anayasa Mahkemesi’nin 29 Mayıs 2025 tarihli, 32914 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2024/197 Esas, 2025/86 Karar ve 27/03/2025 Karar tarihli kararıyla birlikte ilgili hüküm iptal edildi ve 14/11/2024 tarihinde önce soruşturma veya kovuşturma evresinde bulunan dosyalar bakımından da önödeme şartı uygulanmaya başladı.
2) Sesli, Yazılı veya Görüntülü Bir İletiyle İşlenen Hakaret Suçu
Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenen hakaret suçunun, mağduru muhatap alan sesli (telefon, ses kaydı), yazılı (SMS, e-posta, sosyal medya mesajları) veya görüntülü (video, canlı yayın) bir iletiyle işlenmesi halinde, suçu işleyen kişi üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.
3) Hakaret Suçunda Önödeme
Önödeme Nedir?
Önödeme, Türk Ceza Kanunu’nun 75. maddesi uyarınca, belirli suçlar bakımından şüpheliye veya sanığa dava açılmadan önce veya dava açıldıktan sonra belirli hallerde ödeme teklif edilmesi ve bu ödeme kabul edilirse ceza yargılamasının sona erdirilmesi sistemidir.
Önödeme yapılırsa kamu davası açılmaz veya açılmışsa dava düşer.
Hakaret Suçunda Önödeme Uygulanabilir mi?
7531 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 15. maddesiyle birlikte, hakaret suçunun; ”mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle”, ”Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı”, ”Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle” veya ”alenen” işlenmesi halinde Türk Ceza Kanunu m.75 ”Önödeme” şartı uygulanacaktır.
Belirtmeliyiz ki, hakaret suçunun; TCK m.125/1. maddesinde sayılı basit haliyle ve ”Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı” ile ”Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı” işlenmesi halinde önödeme şartı uygulanmayacaktır.
4) Kanun Koyucunun Bazı Hakaret Suçlarına Önödeme Müessesi Getirmesindeki Amacı Nedir?
7531 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 14/11/2024 tarihli, 32722 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş yasal değişiklikten önce sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçları için çok sayıda hakaret dosyasının ve uzlaştırma uygulamasının kamuoyunda büyük tepki çektiği, şahısların bu durumu adeta bir para kazanma aracı haline getirdiği değerlendirilmiştir.
Öyle ki; şahsın, benzer olaylar sebebiyle şikayetçi sıfatıyla çok sayıda soruşturma ve ceza dosyasına sebebiyet verdiği, sosyal medyayı kullanarak başkalarının kendisine hakaret etmesine zemin hazırlayan paylaşımlar yaptığı, eylemlerde bulunduğu böylece mevcut dosyalar üzerinden bilinçli ve kasıtlı şekilde bir mağduriyet algısı oluşturarak menfaat sağlamaya çalıştığı, bu durumu sistematik hale getirdiği ve adeta meslek haline getirdiğinin anlaşıldığı kanaatindeyiz.
5) AYM 2025 Kararı ile Değişen Durum
Anayasa Mahkemesi’nin 29 Mayıs 2025 tarihli, 32914 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2024/197 Esas, 2025/86 Karar ve 27/03/2025 Karar tarihli kararıyla; mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenen hakaret suçlarını uzlaştırma kapsamından çıkararak -maddi ceza hukukuyla da ilgisi olan ve lehe hükümler içeren- önödeme kapsamına alan düzenlemelerin uygulanma imkânının 5271 sayılı Kanun’un geçici 7. maddesinin yürürlüğe girdiği 14/11/2024 tarihi itibarıyla soruşturma veya kovuşturma evresinde bulunan dosyalar bakımından ortadan kaldırılmasının suçta ve cezada kanunilik ilkesiyle bağdaşmadığına hükmedilmiştir.
Buna göre, 14/11/2024 tarihi itibarıyla soruşturma veya kovuşturma evresinde bulunan dosyalar bakımından da önödeme şartı uygulanacaktır.
6) Değerlendirmemiz
Bu karar, hem ceza muhakemesi hukuku hem de maddi ceza hukuku açısından önemli sonuçlar doğurmaktadır.
Zira Anayasa Mahkemesi, önödeme kurumunun lehe sonuçlar doğurduğunu vurgulamış, bu nedenle 14/11/2024 tarihi itibarıyla soruşturma veya kovuşturma evresinde bulunan dosyalar bakımından önödemenin engellenmesini hak ihlali olarak değerlendirmiştir.
7) Merak Edilen Sorular
14/11/2024 Tarihinden Önce Hakkımda Hakaret Suçundan Ceza Dosyası Açıldı. Ancak Uzlaştırma Teklifini Kabul Etmedim. Bu sebeple Yargılanmam Devam Ediyor. Önödeme Şartı Uygulanabilir mi?
Evet, Anayasa Mahkemesi’nin 29 Mayıs 2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan 2024/197 esas, 2025/86 karar sayılı ilamı ile kovuşturması devam eden suçlarda ön ödeme önerisi uygulanmayacağına ilişkin hükmün iptal edilmiş olması sebebiyle, tarafınıza ön ödeme ihtarının tebliğine karar verilmelidir.
14/11/2024 Tarihinden Sonra Hakaret Suçundan Ceza Aldım. Olağan Kanun Yoluna Başvurdum. Henüz Hakkımda Kesinleşmiş Bir Karar Bulunmamaktadır. Yine De Önödemeden Yararlanabilir miyim?
Evet, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı doğrultusunda kanun yolu mahkemesinin, yerel mahkeme kararını bozması gerekmektedir.
14/11/2024 Tarihinden Sonra Hakaret Suçundan Ceza Aldım ve Cezam Kesinleşti. Ne Yapabilirim?
Bu durumda da kanun yollarına başvurulabileceği kanaatindeyiz.
Av. Salim AYKUT & Av. Ş. Can OVALIOĞLU
İlgili çalışma alanımız için;
